Gas en energie besparen in de kinderopvang en op school
Al maanden gaat het bijna nergens anders over: de gas- en energiekosten rijzen de pan uit. Thuis proberen gezinnen zo weinig mogelijk energie te gebruiken en ook bedrijven zetten hiervoor allerlei maatregelen in. Ook kinderopvangorganisaties en scholen willen gas en energie besparen. Daarvoor geven we hier een aantal tips.
Zuinig verwarmen
Op een kinderopvanglocatie zijn er meerdere medewerkers die de verwarming kunnen bedienen. De één is daar misschien heel voorzichtig en zuinig in. Anderen draaien de radiatorkranen volledig open, zodat het snel heerlijk warm is. Je gebruikt op dat moment veel meer energie dan gewenst én nodig is. Stel daarom een begrenzing in op de radiatorkranen. Het is daardoor niet meer mogelijk om hem helemaal open te draaien.
Het zou nog duurzamer zijn als je centraal een maximum temperatuur voor de verwarming zou kunnen instellen. Hiermee voorkom je dat verwarming onnodig hoog wordt gezet. Ook voorkom je zo dat op de ene groep de verwarming heel hoog staat en het op andere groepen en in de gang veel kouder is. Komt dat wel voor en doe je de deur tussen de groep en de gang open, dan verlies je veel warmte naar de gang toe. De verwarming zal vervolgens weer bij gaan verwarmen. Met een begrenzing houdt dat je tegen en kan je dus gas en energie besparen. Bovendien zorgt het voor een algehele, aangename temperatuur.
Zorg er daarnaast ook voor dat de warmte van de radiatoren goed de ruimte in kan stromen. Vanwege de veiligheid hebben radiatoren op veel kinderopvanglocaties een radiatorombouw. Om te voorkomen dat kinderen met hun vingers bij het verwarmde metaal kunnen, heeft deze ombouw gaten of sleuven. Bij veel modellen kan de warmte daardoor alleen minder goed de ruimte in stromen. Bij de kindveilige radiatorombouw van Arte Viva is dat niet zo. Deze heeft ventilatiesleuven over de hele lengte, waardoor warme, stijgende lucht er probleemloos uit kan stromen.
Tocht voorkomen
Voorkom dat je warmte verliest door openstaande deuren en ramen of andere kieren waar lucht doorheen gaat. Op die manier houd je de warmte altijd binnen de ruimte die je verwarmt.
Gaan jullie regelmatig naar buiten of laten jullie de deuren vaker open staan, dan kan het handig zijn om een luchtgordijn te installeren. Dit apparaat boven de deur blaast warme lucht naar beneden. Dat vormt een scheiding tussen de warme binnenlucht en de koude buitenlucht. Natuurlijk gebruikt dit ook energie, maar door hem op een goede manier in te zetten, kan het nog meer energie en gas besparen. Daarvoor is een automatisch geregeld luchtgordijn het handigst. Dat zorgt voor optimaal comfort met een hoog scheidingsrendement en laag energieverbruik.
Apparatuur uitzetten wanneer dat kan
Op vrije dag, in weekenden en in vakanties is het niet nodig dat de verwarming of ventilatie (volledig) aan staat. Zorg er daarom voor dat medewerkers aan het einde van de dag de radiatorknoppen dichtdraaien en dat de verwarming op die dagen zo laag mogelijk staat. Kinderopvangorganisaties moeten voldoen aan bepaalde veiligheidseisen ten aanzien van het ventilatiesysteem. Mogelijk kan deze niet volledig uitgezet worden, maar zet hem dan zo laag mogelijk. Het gebruikt dan zo weinig mogelijk energie.
Daarnaast is het goed om altijd de stekkers uit het stopcontact te halen van apparaten die niet gebruikt worden. Denk aan een computer die pedagogisch medewerkers sporadisch gebruiken, een digitaal schoolbord of een extra koelkast die niet gebruikt wordt. Alle kleine beetjes energie die je bespaart, is mooi meegenomen.
Investeer in verduurzaming
Veel apparaten kan je uitzetten om energie te besparen, maar bijvoorbeeld een koelkast staat continu aan. Daarnaast worden sommige apparaten dagelijks veel gebruikt, zoals een magnetron, waterkoker of koffiezetapparaat. In de afgelopen jaren zijn die apparaten veel duurzamer geworden. Hebben jullie nog oude apparaten, dan verbruiken die waarschijnlijk meer elektriciteit dan nodig is. Wissel je oude, energie slurpende apparaten daarom voor energiezuinige varianten. Dat is een investering, maar ook een duurzame keuze waar je uiteindelijk meer mee kunt besparen. Hetzelfde geldt voor de kookplaat. Door over te gaan op een inductieplaat gebruik je geen gas meer bij het koken en kies je meteen de meest zuinige elektrische kookplaat.
Om nog duurzamer elektriciteit te gebruiken, kan een kinderopvangorganisatie er ook investeren in zonnepanelen. Mogelijk kunnen er een aantal op het dak van een locatie geplaatst worden. Huren jullie het pand, dan is het investeren in een project in de buurt een betere optie.
De Subsidieregeling duurzame maatschappelijke vastgoed (DUMAVA) kan de organisatie hier mogelijk een handje bij helpen. Deze regeling is ontwikkeld om eigenaren van maatschappelijk vastgoed te stimuleren en te ondersteunen in het verduurzamen van hun vastgoed. Hiervoor heeft het Rijk €150 miljoen beschikbaar gesteld. Het aanvragen van de subsidie kan al sinds 3 oktober 2022 en tot 31 december 2023. Meer informatie vind je op de subsidiepagina.
Slimme en zuinige verlichting
Ledlampen zijn de meest energiezuinige verlichting. Vervang daarom alle andere lampen en tl-buizen door ledverlichting. Wil je liever niet de bestaande armatuur van tl-verlichting vervangen, dan kun je eenvoudig de tl-buis vervangen voor een retrofit led-buis. Het is wel het meest energiezuinig om ook de armaturen te vervangen voor led-armaturen. Deze hebben bovendien een hogere lichtefficiëntie.
Niet alleen de lampen die je gebruikt, maar ook de manier waarop je de lampen gebruikt, heeft invloed op het energiegebruik. Het komt namelijk vaak voor dat lampen aanstaan in ruimtes waar niemand is, zoals de keuken, de personeelskamer of het toilet. Door bewegingssensoren te installeren, voorkom je dit. De lampen gaan aan zodra iemand een ruimte binnenkomt en gaan weer aan als er geen beweging meer wordt gedetecteerd.
Slim gebruik van (warm) water
Om water op te warmen heb je gas en/of energie nodig. Zodra dit eenmaal verwarmd is, loopt het via leidingen naar je kraan. Je kunt allerlei maatregelen nemen, waardoor het water in de leiding geen warmte verliest. Zo is het verstandig om de boiler of cv-ketel zo dicht mogelijk bij de warmwaterkraan te plaatsen. Het is het beste om hier niet meer dan 3 meter tussen te laten zitten. In een leiding van meer dan 20 meter lang, verliest het water zoveel warmte, dat je beter een keukenboiler kunt laten plaatsen.
Je kunt er ook voor kiezen om isolerend materiaal om de buizen te bevestigen. Zo blijft de warmte in de leidingen in plaats van dat het wordt afgegeven aan de buitenlucht. Bovendien is het extra veilig, want zo kunnen er geen kinderhandjes aan de warme buizen zitten.
Kinderen zouden daarnaast geen kinderen zijn als ze niet regelmatig vergeten de kraan dicht te doen. Met een kraan die per ongeluk open is blijven staan of niet volledig is dichtgedraaid, waardoor er steeds een klein stroompje water uit loopt, verspil je onnodig veel water. Een kraan met een sensor is hiervoor de oplossing. Het water stroomt als de sensor handen detecteert en gaat weer uit zodra de handen onder de kraan weg gaan. Zo verspil je geen druppel.
Inzicht in energieverbruik
Bovenstaande tips helpen je bij het besparen van gas en elektriciteit. Toch is niet elke kinderopvanglocatie hetzelfde, waardoor de ene maatregel meer effect zal hebben dan de andere. Voor het beste inzicht in waar je in kunt besparen, moet je weten wat het energieverbruik is. Daarvoor heeft Waarborgfonds & Kenniscentrum Kinderopvang de tool ‘Energieverbruik’ ontwikkeld. Deze geeft inzicht in de energiekosten en exploitatie-vergoedingen ten opzichte van andere locaties, laat zien welke locaties het goed en minder goed doen en maakt duidelijk bij welke locaties snel resultaten te behalen zijn. Vervolgens kan het Startpakket ‘Energiebesparing’ je op weg helpen met een stappenplan.
Ga naar buiten en beweeg!
Tot slot hoef je niet de verwarming steeds een tikje hoger te zetten, om het warmer te krijgen. Ga met z’n allen naar buiten, de koude in. Trek warme kleren aan en doe beweegspelletjes. Daardoor krijg je het al gauw warm. En loop je vanuit de koude buitenlucht weer naar binnen, dan voelt die binnentemperatuur van 19 graden opeens veel warmer aan.
Niet alleen de prijzen van gas en elektriciteit, maar ook die van voeding, apparatuur, service abonnementen en ander materiaal stijgen. Elke besparing is daarom meer dan welkom. Daarbij zullen deze tips kinderopvangorganisaties al helpen om de gas- en elektriciteitsrekeningen te verlagen.